ІГОЛКА

ІГОЛКА

Даўнымі часы гэтак бывала —

Былі і дзейкі, былінкі.

I вады ў мора ўцякло нямала,

Як гэты ходзяць ўспамінкі.

Што вот калісьці у часы даўны,

На то ёсць доказ нязбіты,

Жыў «се» на свеце — пан вельмі слаўны,

Але затое сярдзіты.

У яго, бывала, бедны ці можны —

Шырока дзверы наросцяж:

Заязджай путнік ці падарожны,

А ўжо напэўна угосціць.

Але пры першым зараз спатканні

У кожнага — так як быць мае —

Гэтак адразу на пачаканні:

«Ці маеш іголку?» — пытае.

I калі маеш пры сабе голку,

Дастанеш абед, сняданне,

А як не маеш, тады без толку

Дастанеш толькі трапанне.

«Я, — так гаворыць, — пан многіх

літосці,

Як то другому здаецца,

А маю голку, каб зашыць штосьці,

Як толькі дзірка парвецца.

А ты, няшчасна, ліхая галота,

Як жывеш гэта, не знаеш.

Як падзярэцца твая капота,

Дык, чым зашыці, не маеш».

I так упудзіў усіх нямала,

I так у знакі ўсім даўся,

Што й за парог другі, бывала,

Без голкі выйсці баяўся.

Адзін раз неяк, забыўшы чыста,

Бо то ж было даўнавата,

Прыехаў нейкі «ахфіцаліста»

Туды у госці да брата.

А як не ведаў таго звычаю,

Дык не асцерагаўся,

I вот акурат, так як быць мае,

На пана з голкай нарваўся.

Дастаўшы лазню сабе патросе,

Навуку гэта ён мае,

I зарубіўшы гэта на носе,

Да пары толькі чакае.

А пан меў звычай сабе такоўскі,

Што кожны месяц без мала,

Наклаўшы на «се» убор дзядоўскі,

Ішоў ў каплічку, бывала.

I там, як просты дзядок убогі,

Пакорным вельмі рабіўся,

Паводле гэткай сваей налогі

За свае грахі маліўся.

Як той аб гэтым толькі дазнаўся,

Дык і адплату ўжо чуе.

I на дарозе за куст закраўся

Ды там ужо пана пільнуе.

Аж паказаўся дзед не на пуста

У пору дажджліву і золку,

А гэны вылез там із-за куста:

«А маеш, — кажа, — ты голку?»

Дзед туды й сюды пачаў віляці,

Як ў такіх разах бывае.

I калі гэны стаў прыставаці,

Дык пасля кажа: «Не маю».

Дзядок адразу хацеў даць ходу,

Вымкнуцца слізкім уюнам,

А гэны скеміў дзядкову моду

Ды пачаў чысціць бізунам.

Тады дзед гэны, зараз тут маеш,

Успаў на помысел меншы,

Таму гаворыць: «Ці ж ты не знаеш?

Я ж буду пан ваш тутэйшы».

А гэны дзеду зараз наскора:

«Якіх хто, знаю, тут станаў».

Ды ўсё лупе, пасля гавора:

«Знаю я гэтакіх панаў!»

I без усякіх такіх клапотаў

Так неяк ёмка і складна

Ягомасць гэны сабе ў ахвоту

Адтрапаў пана парадна.

А пасля тога зблізка і здалі

Было усякага толку.

Але пакінуў пан, як казалі,

Болей хапацца за голку.